بررسی محتوا و فرم در پوسترهای دفاع مقدس از سال 1359 تا 1367

دوران دفاع مقدس یکی از مقاطع حساس و تاثیرگذار بر تاریخ و فرهنگ و هنر ایران است . پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز جنگ تحمیلی عراق بر علیه کشورمان در شهریور ماه سال 59 هنرمندان نیز در کنار دیگر اقشار جامعه شروع به فعالیت کرده و علاوه بر آثار انقلابی ، آثاری نیز با محتوای درونی جنگ و دفاع مقدس خلق نمودند . سرچشمه این فعالیت ها حوزه اندیشه و هنر اسلامی (حوزه هنری امروز ) بود . واحد گرافیک حوزه با حضور هنرمندان جوانی همچون اباالفضل عالی ، محمد خزایی ، سید حمید شریفی آل هاشم ، ناهید فراست و ... از سال 60 صرفا شروع به طراحی پوسترهایی با موضوع دفاع مقدس نمود . پوسترهای این گروه از نظر بصری و موضوعی دارای ویژگی های نسبتا مشابه و ثابت بودند . بعضی عناصری که در این پوسترها به کار می رفت نیز به علت تکرار زیاد تا حدی بصورت کلیشه درآمده بود . نقاشی مآبانه بودن بصورتی که مخاطب در برخورد با اثر بیشتر احساس دیدن یک تابلو نقاشی را داشت ، عدم استفاده از نوشته ، عدم به تصویر درآوردن خشونت ناشی از جنگ ، در اغلب موارد ایجاد فضایی معنوی و فرازمینی با توجه به آموزه های عرفانی ، اسلامی و عدم رعایت خصوصیاتی که یک پوستر به عنوان یک عنصر بصری همگانی در جامعه باید داشته باشد همچون خلاصه گویی و ... ، بهره گیری از نمادهای تصویری که به مرور به صورت کلیشه در آمدند و ... را می توان به عنوان مهم ترین ویژگی های این پوسترها نام برد . در پژوهش پیش رو که به روش کتابخانه ای شکل گرفته سعی شده به پرسش های زیر پاسخ داده شود : 1- پوسترهای دفاع مقدس بین سالهای 59 تا 67 بیشتر نمایشگر خشونت ناشی از جنگ هستند ، یا معنویت موجود در دفاع؟ 2- در خلق پوسترهای دفاع مقدس بین سالهای 59 تا 67 کدام یک از سه عنصر تصویر سازی ، عکاسی و تایپوگرافی نقش بیشتری ایفا کرده اند ؟ در پایان باید متذکر شد که با گذشت حدود بیست و پنج سال از پایان جنگ تحمیلی فعالیت چشمگیری برای شناخت و معرفی هنرمندان گرافیست دفاع مقدس در آن مقطع و آثار آنها صورت نپذیرفته است و پژوهش حاضر تلاش دارد با وجود تمام محدودیت هایی که در جوانب مختلف وجود داشت با تحلیل و بررسی برخی از این آثار و معرفی هنرمندان آنها گامی هر چند کوچک در جهت شناخت بهتر آنها بردارد .